Özkütle, genellikle bir maddenin birim hacmindeki kütlesini ifade eder ve yoğunluk olarak da bilinir. Özkütleyi ölçmek için kullanılan temel yöntemler şunlardır:
Kütle ve Hacim Ölçümü: En temel yöntem, maddenin kütlesini hassas bir terazi ile ölçmek ve ardından hacmini uygun bir yöntemle belirlemektir. Hacim, düzgün geometrik şekle sahip katılar için doğrudan ölçülebilir veya bir dereceli silindirde sıvı yer değiştirme yöntemiyle bulunabilir. Özkütle, kütlenin hacme bölünmesiyle hesaplanır (ρ = m/V).
Piknometre Kullanımı: Sıvıların ve bazı katıların özkütlesini hassas bir şekilde ölçmek için piknometre adı verilen özel bir cam kap kullanılır. Piknometre, belirli bir hacimde sıvı veya katı alabilen ve hassas bir şekilde ölçülebilen bir kaptır.
Hidrometre Kullanımı: Sıvıların yoğunluğunu doğrudan ölçmek için kullanılan bir alettir. Hidrometre, sıvı içinde batırılarak dengeye geldiği derinliğe göre yoğunluğu gösteren bir ölçeğe sahiptir. Özellikle sıvıların%20yoğunluğunu belirlemede pratiktir.
Özkütle ölçümü, maddenin saflığını belirlemede, karışımların bileşimini analiz etmede ve çeşitli endüstriyel uygulamalarda yaygın olarak kullanılır.